Aktywnie po zdrowie

Cała prawda o maśle

Od lat ma swoich zwolenników i przeciwników. Każda strona przedstawia dużo argumentów popierających swoje racje.

Ci pierwsi chwalą jego naturalność, smak i aromat, a także zawartość CLA. Z kolei przeciwnicy zarzucają mu dużą zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu.

Najwyższy czas poznać całą prawdę o maśle!

Naturalne

Dużym atutem masła jest jego naturalność. Produkcja masła od tysiącleci pozostała właściwie niezmieniona - masło wyrabia się ze słodkiej bądź ukwaszonej śmietanki, przy użyciu procesów mechanicznych przebiegających w temperaturze około 20°C, bez wspomagania chemicznego.

Lekkostrawne

Zasługą fizycznej budowy masła, jak również składu kwasów tłuszczowych jest fakt, że tłuszcz mleczny jest najlepiej przyswajalny ze wszystkich tłuszczów spożywczych. Wysoka strawność tłuszczu mlecznego związana jest również z obecnością specyficznych kwasów tłuszczowych. Około 14% puli kwasów tłuszczowych masła stanowią, praktycznie niespotykane w tłuszczach roślinnych, krótkołańcuchowe (od 4 do 12 atomów węgla w cząsteczce) kwasy tłuszczowe. To krótki łańcuch powoduje, że proces trawienia zachodzi znacznie szybciej, a więc tego typu kwasy szybko, łatwo i w sposób nieobciążający wątroby zamieniane są w całości na energię. Masło jest więc niezastąpione w diecie lekkostrawnej, a także w żywieniu małych dzieci.

Kwas masłowy i CLA

Niektóre z kwasów obecnych w maśle wykazują cenne, z punktu widzenia zdrowia, właściwości biologiczne, fizjologiczne i żywieniowe. Zaliczamy do nich głównie sprzężone dieny kwasu linolowego (CLA) oraz kwas masłowy. Ten ostatni hamuje namnażanie się komórek rakowych i przyśpiesza śmierć komórek uszkodzonych i zmienionych rakowo. Natomiast CLA wykazują wielokierunkowe korzystne działanie w organizmie. Udowodniono ich rolę w redukowaniu zawartości tłuszczu w masie ciała, stwierdzono, że przeciwdziałają rozwojowi zmian miażdżycowych spowodowanych niewłaściwą dietą, odgrywają również rolę w zwiększaniu masy kości, a także w normalizacji zaburzeń tolerancji glukozy.

CLA wykazują też antymutagenne i przecuwnowotworowe działanie. Przypuszcza się, że hamowanie procesu nowotworowego przez te związki może być wynikiem ich właściwości antyoksydacyjnych - CLA chronią błony komórkowe przed działaniem wolnych rodników. Działanie przeciwnowotworowe może też wynikać z hamowania przez CLA wytwarzania związków stymulujących wzrost komórek oraz z modulacji obronnych systemów komórkowych.

Jeszcze o witaminach

Masło jest również źródłem składników niezbędnych dla organizmu człowieka - rozpuszczalnych w tłuszczu witamin A, D i E. Średnia zawartość retinolu w maśle wynosi 750 mg/100 g produktu, karotenu 470 µg, witaminy D - 0,76 µg oraz 2 mg witaminy E.

Cholesterol - też potrzebny!

Obecność tego składnika jest jednym ze sztandarowych argumentów przeciwników masła. Jednak cholesterol jest składnikiem potrzebnym do budowy błon komórkowych, dlatego też dzieci w okresie wzrostu oraz kobiety w ciąży i karmiące powinny bezwzględnie spożywać niezbędne jego ilości, najlepiej z masłem i serami. Masło, w zależności od pory roku, zawiera 220-240 mg cholesterolu na 100 g produktu, natomiast przyjęta maksymalna dzienna dawka cholesterolu wynosi 250–300 mg, czyli tyle ile znajduje się w połowie kostki masła. Zatem masła spożywanego z umiarem, w ilości 15–30 g dziennie, np. tylko do smarowania pieczywa bądź jako dodatku smakowego do sosów czy produktów smażonych ? przeciętny, zdrowy człowiek nie musi się obawiać. Warto zwrócić uwagę, że o wiele więcej cholesterolu znajduje się w jajkach (450 mg w 100 g), wątrobie cielęcej (370 mg w 100 g), czy móżdżku cielęcym (2200–3100 mg w 100 g)!

O historii masła można przeczytać w artykule:A jednak masło!